Penningmeester Stichting Oase 2004 – 2018
Lang voordat we Heilien voor het eerst persoonlijk ontmoetten, hadden we al een bescheiden zakelijke relatie met haar dankzij ons werk op de heemtuin in Muntendam (1986-1988).
Het plantmateriaal voor de wilde plantenbedden (ca.100 soorten) bij de ingang van de heemtuin in dit Oost-Groningse dorp was vooral voor onze tijd, v.a. 1983, gekocht bij vollegronds wildeplantenkwekerij De Heliant in Odoorn, in Drenthe, bij Heilien dus. De groep vrijwilligers uit “onze tijd” (1986-1988) vond Odoorn nog lang een heel geliefd uitstapje, en dat niet alleen vanwege de plantjes. Want die kweekten we ondertussen zelf voldoende voor een jaarlijkse plantenruildag…
Eerste kennismaking
Ons persoonlijk contact startte met een telefoontje op 26 september 1991: Heilien abonneerde het piepjonge tijdschrift Oase en vroeg of ze het tweede nummer van Oase nog opgestuurd kon krijgen. Natuurlijk, en na een tegenvraag van ons stemde zij ook maar gelijk toe in een advertentie van De Heliant in ons tijdschrift. Na de Cruydt-hoeck bleek dat pas de tweede advertentie die we ‘binnenhaalden’. Het was vooral een ‘vriendendienst’, want zo’n advertentie leverde haar natuurlijk geen gouden bergen op bij het geringe aantal abonnees dat we toen nog hadden.
In de eerste helft van de jaren ’90 van de vorige eeuw hebben we Heilien vaker aan de telefoon gehad dan in levende lijve ontmoet. Die eerste echte kennismaking gebeurde 16 juni 1993 tijdens de Roggeleliedag in het Openluchtmuseum in Arnhem. In het voorjaar van 1993 vermeldde Willy haar bedrijf in een informatief artikel “Inheemse wilde planten en zaden – een speurtocht naar betrouwbare bronnen”. We bleven deze ‘betrouwbare informatie’ tot de ontwikkeling van een website (begin 2000) in de vorm van kleine gidsjes in het voorjaar publiceren.
Aan het eind van 1993 had Freddy Sparenberg, later dé onvolprezen wildeplantenkweker uit Vlaanderen, een tweedaagse ontmoeting met haar. Hij zocht inspiratie voor zijn droom, om ooit ook een mooie kwekerij op te kunnen bouwen. In het Nederlandse tuintijdschrift Groei & Bloei had hij een mooi portret van Heilien gelezen. Vijf jaar later schreef Freddy in Oase zijn verhaal over een ongewone verhuis van zijn levenswerk “Ecoflora” van Rosières naar Halle bij Brussel.
Heilien en Wilde Weelde
Tijdens het eerste Wilde Weelde weekend na de oprichting (januari 1996) in Noordlaren was Heilien een van de 35 deelnemers. Vijf van hen, allen noorderlingen – naast Heilien ook Jan Jaap Boehlé, Gerd van Helden, Hans van der Lans en Rob Leopold – stelden zich in een eerlijk, bewogen en persoonlijk (bedrijfs-)verhaal aan de andere leden voor. Een zeer gewaardeerde vorm van presentatie was geboren. En wij beseffen nu eigenlijk pas werkelijk, wat voor corifeeën en natuurtalenten zich toen aan een grotere groep collega’s en Oasevrienden voorstelden!
Heilien maakte vanaf dat moment deel uit van de Kring Vakwerk Natuurrijke Omgeving Wilde Weelde, de voorloper van de Vereniging Wilde Weelde. Wij ontmoetten haar vooral tijdens de jaarvergaderingen in inspirerende omgevingen, veel minder bij p.r. activiteiten, excursies, werkdagen e.d. van de jonge Vakkring Wilde Weelde.
Het “volle leven” van Heilien – de liefde voor wilde planten, natuur en de kwekerij als flinke handenbinder, maar ook haar grote actieradius als ras-netwerker in de noordelijke provincies waar haar faam als o.m. stinzenplanten- en boerenervenexpert veel tijd en energie van haar vergde – zette gewoon grenzen aan nog meer activiteiten.
Voorzitter van Wilde Weelde
Toen in de loop van het jaar 1998 de verzelfstandiging van Wilde Weelde met een kleine voorbereidingsgroep op gang kwam, en er uiteindelijk ook over een daadkrachtig bestuur nagedacht moest worden, werd Heilien haast vanzelfsprekend als eerste voorzitter van de nieuwe vereniging naar voren geschoven. Op 30 juni 1998, 11.30 – 16 uur kwam zij op doorreis naar het zuiden even bij ons op tuinbezoek. Tijdens een gesprek aan tafel werd wel duidelijk: voor díe uitdaging zou ze wel extra ruimte in haar agenda scheppen. Mooi, en zo stond de kersverse voorzitter dan op 29 januari 1999 samen met Marleen van Tilburg, beoogd secretaris van de nieuwe vereniging, voor de notaris in Beuningen. Nederland was weer een vereniging rijker, en wat voor een!!! Uit ons logboek: “En dan natuurlijk nog dé gebeurtenis van de dag: de oprichtingsvergadering van het nieuwe bestuur van Vereniging Wilde Weelde! Notaris (14 uur), champagne, taarten en strak vergaderen van 15 – 19 uur. Daarna nog een stevige, lekkere soep van Karim Muhyaddin.“ Dit eerste bestuur, met Heilien als voorzitter, Marleen van Tilburg als secretaris, en Josie Dubbeldam, Nico Kolthek, Bas Slatman, Rob van der Steen en Martin Stevens als bestuursleden (ieder zijn specifieke inbreng) is nog steeds legendarisch. Heilien Tonckens zou, samen met haar bestuur en een tot 100 leden groeiende vereniging nog tot het voorjaar 2003 met veel elan Wilde Weelde vooruitstuwen tot ze in Baarn tijdens de jaarvergadering van de vereniging na vier jaar het stokje overdroeg aan collega Jan de Vries van hoveniersbedrijf De Twee Heren uit Grootebroek /Enkhuizen.
Heilien als bestuurder van Stichting Oase
Heilien bleef actief voor Wilde Weelde, maar werd al gauw, rond de jaarwisseling 2003/2004, door ons ook voor het bestuur van Stichting Oase gevraagd. De tweedaagse bestuursbijeenkomst in Gent en Paulatem, september 2004, werd haar eerste optreden in het Oase-bestuur. Iedereen kende haar al, dus haar entree verliep soepel, alsof ze er altijd al bij was geweest.
Er volgden 14 jaar met talrijke ontmoetingen, bijeenkomsten, feesten etc. Vanuit het bestuur ontmoetten wij elkaar enkele keren per jaar. Wie zich bij benadering een beeld van de rijkdom en de sfeer van deze bijeenkomsten wil maken bevelen we ook een reis over deze website aan. Interessante haltes: De bestuurders met verwijzingen naar de portretten van de 20 bestuurscollega’s (ieder portret volgt een stramien maar ook een eigen weg), en de items In de biotoop van de bestuurders, en De Jubileumreis 10 jaar Stichting Oase 2013.
De rots in de branding van de Opleiding Ecologisch Hovenier
Nog vaker ontmoetten wij elkaar tijdens de tweejaarlijkse opleiding Ecologisch Hovenier die wij samen – Heilien en Marcel Rekers, respectievelijk Marianne van Lier en Willy Leufgen – met zoveel succes in het Noorden organiseerden (7 x tussen 2006 – 2019). Voor wat de toekomst betreft zeker de belangrijkste activiteit van het Oase Netwerk!
Over de cursus willen we in elk geval graag nog extra vermelden, dat het van cruciaal belang was, dat we rustige ruimtes in het hoge noorden vonden: bij Heilien thuis, maar nog meer in het vakantiehuis van familie Tonckens in de Lauwersmeer. Hier lukte het ons vooral deze unieke cursus – inhoud, methodiek én didactiek – samen geconcentreerd maar ook met de nodige ontspanning in de natuur, definitief te ontwikkelen. De netwerkkennis van de beide kanjers uit het noorden was daarvoor natuurlijk van onmisbare waarde!
Springzaad
Van het onverwachte succes in Slochteren tot een volgend voorzitterschap
In 2009 ontwierp Heilien Tonckens in opdracht van de gemeente Slochteren als projectleider van Landschapsbeheer Groningen een integraal project ‘Van waterlast tot waterlust’, een ontwerp voor een natuurspeelplaats in Harkstede. De officiële opening vond op 23.4.2010 plaats en speelnatuur in Groningen stond tot ieders verrassing opeens landelijk in de kijker door het winnen van de wedstrijd ‘De Groenste Speelplek‘. Voor Heilien was het zeker stimulerend om haar spilfunctie als adviseur en netwerker voor alles wat met ‘mens en natuur’ in het noorden te maken heeft, te versterken, verhoogde aandacht te schenken. Harkstede was even in de schijnwerpers en voor Heilien opende zich een volgend boeiend werkveld van ontwerpen en aanleg-begeleiding van speelnatuur en groene schoolpleinen in het noorden. Vanaf nu kwam je haar regelmatig, ook buiten de noordelijke provincies op speelnatuur evenementen en highlights tegen.
Toen we 4 december 2012 in kasteel Groeneveld met 17 hoofdrolspelers uit de verschillende werkvelden van de Springzaadwereld het symposium Springzaad in volle bloei, 17 mei 2013 voorbereidden en elkaar en passant – het was tenslotte bijna Sinterklaas – met kleine cadeautjes verwenden was dat voor ons het begin van een afscheidsproces van Springzaad.
Heilien zou als voorzitter van Stichting Springzaad vanaf november 2013 tot 2023 samen met het secretariaat en vele anderen deze beweging in een duurzame toekomst loodsen. Wij hebben ons bewust buiten dat proces gehouden, hoe moeilijk dat soms ook was. Stichting Springzaad heeft gelukkig het Corona-dal overleefd en is nu weer springlevend. Het lezen van de digitale nieuwsbrieven van Springzaad Nederland en Springzaad België is zeer informatief en plezierig om te lezen en geeft veel vertrouwen in de toekomst.
Van Heilien werd in oktober 2023 waardig afscheid genomen als voorzitter van Stichting Springzaad
Galantofiel op Texel
Zoals een nog steeds groeiend aantal mensen op de wereld heeft ook Heilien Texel extra leren waarderen. In de 15 jaar die we hier ondertussen wonen is Heilien wel een van de regelmatigste bezoekers geweest. Niet altijd voor ons, of Stichting Oase, de opleiding etc. maar zeker ook voor een nieuw netwerkje aan mensen die haar liefde voor voorjaarsbloeiers, stinzenplanten, voorop sneeuwklokjes, deelt. En op dat punt heeft Texel nou net héél veel te bieden: het wemelt hier in het vroege voorjaar van de sneeuwklokjesvelden in ‘bosjes-aan-huis’ tot grote velden in de Dennen met witte tapijten v.a. januari t/m februari. In april volgen dan de blauwe tapijten van de wilde boshyacinten! En er zijn ook nog steeds kwekers van het door haar geliefde plantgoed. Lees er hier meer over op deze website en/of bestel het fraaie boek “Bijgoed – Sneeuwklokjes op Texel” geschreven door Nieteke Roeper. Wie weet ga je nog eens mee op excursie naar Schotland, Engeland of Texel.
