George Hollander, een jonge Amsterdamse ontwerper die al zijn hele volwassen leven in IJsland woonde en werkte, was gevraagd speelnatuur te ontwerpen op IJsland. Om zich daarin te bekwamen was hij op stap gegaan en had daarbij – net als wij eind jaren 1980 – ontdekt dat er in Zwitserland en Duitsland al veel gebeurd was op dat gebied. In Zwitserland vertelde Alex Oberholzer hem dat er ook in Georges geboorteland al veel interessante speelnatuur tot stand was gekomen. En dat hij, om daar meer over te weten te komen, het beste contact op kon nemen met ons. Dat was nog eens een goede vorm van internationaal netwerken! George bezocht ons, samen met zijn Tsjechische vriendin Sarka en zijn moeder, nog tijdens diezelfde Europareis (april 2011) op Texel. Wat wij hem konden vertellen en laten zien (o.a. in Amsterdam bij Het Woeste Westen), maakte hem nog enthousiaster dan hij al was. Terug in IJsland pakte hij het voortvarend aan. Hij besloot o.a. om samen met de Pedagogische faculteit van de Reykjavikse universiteit een internationaal symposium over speelnatuur en groene schoolpleinen te organiseren. Hij kwam nog eens naar Nederland terug om dit symposium samen met Martin Hup (van het Woeste Westen) en ons voor te bereiden. Hij nodigde – met succes, wie wil er nu niet naar IJsland? – de mensen uit die hij op zijn studiereis door Europa had leren kennen om op dit symposium lezingen en workshops te verzorgen. Na het tweedaagse symposium zouden we op een aansluitende derde dag dan nog tijdens een praktische workshop zelf – dat wil zeggen niet alleen de cursusdeelnemers maar ook de docenten – de handen uit de mouwen kunnen steken bij het bouwen van speelnatuur op het terrein van de Waldorfschool, 12 kilometer buiten Reykjavik.
IJsland, 28 mei – 5 juni 2012
Het symposium zou plaatsvinden van 31 mei tot 2 juni, maar het leek ons verstandig er wat eerder te zijn om enigszins te acclimatiseren en de sfeer beter aan te kunnen voelen. We realiseerden ons dat in dit land, zo veel noordelijker gelegen dan Nederland, er waarschijnlijk ook qua natuur heel andere dingen mogelijk of juist niet mogelijk zouden zijn. En we wilden eigenlijk ook niet onmiddellijk weer vertrekken na afloop van het symposium, maar nog iets meer van het land zien. Nu we er toch waren… Lees hier meer over onze ervaringen in IJsland (buiten het symposium om).
We konden de eerste nachten bij George en Sarka overnachten. Dat was heel fijn en comfortabel. Maar we wilden niet de hele periode van hun gastvrijheid gebruik maken. Gasten en vis, blijven immers, zoals het spreekwoord in veel talen zegt, niet langer dan 3 dagen fris…
Al op de eerste middag konden we met eigen ogen zien wat de mogelijkheden waren voor workshops bij de Waldorfschool. Nee, dit schoolterrein hoefde niet natuurrijker gemaakt te worden, hier zou hooguit nog wat speelnatuur toegevoegd kunnen worden. Wat een natuur, en die ruimte! Fascinerend te bedenken hoe het is om hier als kind op te groeien.
Het symposium
De dag voor het symposium bekeken we, om zo goed mogelijk voorbereid te zijn, de binnen- en buitenruimtes van de Pedagogische faculteit waar het symposium plaats zou vinden. Vooral buiten zagen we goede kansen voor de geplande workshops en de collegezaal waar de lezingen plaats zouden vinden was ook van alle gemakken voorzien.
Tijdens het symposium werden lezingen (in het Engels, maar ook soms in het voor ons niet te begrijpen IJslands) afgewisseld met buitenworkshops begeleid door Martin Hup van Het Woeste Westen in Amsterdam (1e dag) en door ons (2e dag). Onze workshop had als thema ‘Geen leven zonder risico’s’. Deze workshop was voorafgegaan door een lezing over dit thema door Marianne.
Willy beet de eerste dag de spits af van het symposium met een voordracht over ‘Speelnatuur in Europa’. Martin vertelde over alle ins and outs van het Woeste Westen. En Dieter Breithecker maakte heel passend (met veel beweegoefeningen) duidelijk dat bewegen noodzakelijk is voor de hersen- en persoonlijkheidsontwikkeling van ieder mens. Norbert Schäfer, die de workshop op de Waldorfschool zou begeleiden vertelde hoe hij als ontwerper altijd bijzonder veel waarde hecht aan participatie en hoe hij dat participatieproces gestalte geeft.
Er waren in totaal circa 60 deelnemers, veelal afkomstig uit het basisonderwijs, nagenoeg allemaal vrouwen. Ook de IJslandse minister van onderwijs die het symposium opende was een jonge vrouw. De sfeer was beide dagen prima, relaxed.
Op de derde dag van het symposium gingen we dus zelf aan de slag op het schoolterrein van de Waldorfschool. We bouwden een stammenmikado (o.l.v. Norbert Schäfer) en groeven een speelbeekje verder uit (o.l.v. George). Daarnaast waren er ook natuureducatieve workshops, o.a. een kruidenwandeling bedoeld om de deelnemers aan het symposium ook te laten ervaren wat ze met de kinderen konden gaan doen op hun toekomstige groene schoolplein (of in nabijgelegen natuur of park).
Na een aangename afscheidsmaaltijd in een Balkanrestaurant hadden wij nog twee dagen om op eigen houtje wat meer van het eiland te zien.
IJslanders naar Nederland
Een aantal symposiumbezoekers waren zo enthousiast geworden dat ze onze Nederlandse speelnatuur wel eens in het echt wilden zien. We bedachten voor hen een excursieprogramma van twee dagen en leidden hen op 28 en 29 april 2013 rond langs speelnatuurplekken in Amsterdam en Beverwijk waarvan we hoopten dat ze, ondanks de aanmerkelijke verschillen in klimaat- en milieuomstandigheden tussen IJsland en Nederland, inspirerend voor hen zouden zijn. Ze boekten zelf een hotel in Amsterdam (op de Dam) zodat ze eersterangs zaten bij de kroningsfeesten voor Willem Alexander op 30 april 2013!
Na dit bezoek aan Amsterdam en Beverwijk hebben we met Martin Hup en George Hollander prettig nagepraat in een leuk café aan een van de grachten. We beloofden elkaar dat we contact zouden houden. George zou ons graag op de hoogte houden van nieuwe speelnatuuravonturen in IJsland. We konden ons goed voorstellen dat we zelf de komende jaren nog eens zouden gaan bekijken wat onze verhalen tijdens het symposium en de excursie in Nederland op zouden leveren in IJsland.
Maar zover zou het niet komen. In september van datzelfde jaar bezochten Sarka en George ons op Texel met bijzonder slecht nieuws. George had alvleesklierkanker. Op het moment dat ze op Texel waren ging het relatief goed met hem. Hij heeft nog gehoopt dat de immuuntherapie die hij in het Spaanse Ronda kon ondergaan, hem nog zou helpen langer te leven. Maar in april 2014 kregen we bericht dat hij was overleden. Tijdens de afscheidsceremonie die voor hem gehouden werd aan de IJslandse kust zijn we samen naar het strand gegaan met de twee houten paardjes, die George gemaakt had en aan ons cadeau had gegeven. Met alleen maar heel veel water tussen Texel en IJsland voelden we ons – mede door de paardjes – toch verbonden met George en zijn vrienden.
