Droom en werkelijkheid
Herfst 1985: Op zoek naar de ‘ideale’ woon- en werkplek voor ons samen.
In 1985 zijn we in de herfst heel bewust op zoek gegaan naar de ‘ ideale’ plek voor ons samen, om te wonen en te werken. Op dat moment woonden we bijna twee jaar in Zuidbroek. Tot dan was het voor ons heel normaal na ongeveer twee jaar te verhuizen. Zo woonden we vanaf herfst 1976 tot herfst 1983 in resp. Dordrecht, Groningen en Hamburg. Iedere stad had zijn charmes, maar ook zijn beperkingen. Dat gold ook voor onze vierde gezamenlijke woonplaats Zuidbroek. Daar hadden we weliswaar een flinke tuin die we helemaal in onze eigen stijl konden inrichten en we woonden er heerlijk rustig, maar we zagen geen kans op werk dat ons beiden (of desnoods ieder apart) zou bevallen. Na de ervaring in Hamburg (Abenteuerspielplatz Eimsbüttel Nord) had een gezamenlijke baan wel onze voorkeur.
Door eerdere vakanties in de Elzas en het Zwarte Woud waren we op het idee gekomen dat deze Frans/Duitse grensregio voor ons wel eens veel te bieden zou kunnen hebben. De Rijn is voor ons allebei altijd een belangrijke rivier geweest en de mooie steden en dorpen aan beide zijden van dit deel van deze rivier – veelal onderling op prettige loopafstand – en de nabijheid van bergen (Vogezen, Zwarte Woud en ook de Jura niet ver weg) trokken ons ruimschoots voldoende aan om hier ons geluk te gaan beproeven.
We hadden de tijd (geen betaald werk dat ons beperkte) en besloten te gaan wandelen. We begonnen in Straatsburg en zouden onze wandeltocht eindigen in Bazel. Dat was het plan. Maar zover kwamen we niet. Want tussen Straatsburg en Bazel ligt Freiburg. En daar vonden we – toch wel een beetje tot onze verrassing – precies wat we zochten! Die stad had een uitstraling waar we ons direct prettig bij voelden: ons beviel de ligging aan de rand van het Zwarte Woud, niet ver van Frankrijk en Zwitserland, de zeer afwisselende en fraaie natuur rondom, maar ook de stad zelf. We zagen dat, ondanks de verwoestingen aangericht in de tweede wereldoorlog, het centrum van deze stad ook nu weer, door een verstandige wederopbouw, een aangename menselijke maat kende en prettig leefbare woonwijken. We kregen ook de indruk dat een woning vinden hier mogelijk moest zijn en door de contacten die we legden bij een paar sociaal-culturele en ecologische instellingen leek ook betaald werk vinden hier haalbaar.
Vol goede moed en al zin in een volgende verhuizing gingen we van Freiburg terug naar Zuidbroek. We dachten spoedig weer in Freiburg terug te zijn, maar dat zou anders lopen… Thuis op het Westeind lag een brief in de brievenbus die ons opriep te solliciteren bij de heemtuin in Muntendam. We wilden niet lastminute nog onze uitkering in gevaar brengen en besloten samen te solliciteren met een simpele handgeschreven brief. We gingen er, wijs geworden door eerdere ervaringen, van uit dat onze sollicitatie kansloos was. Dat bleek niet het geval. Helaas vonden wij toen. Maar achteraf gezien heeft deze rare, niet geplande ‘zijrivier’ ons in onze Oasestroom gebracht. Het zou weer een tijdje duren voordat we Freiburg terug zouden zien.
Ontdekking van Freiburg als Mekka voor de speelnatuurwereld
Dat gebeurde in 1989. We woonden nog steeds in Zuidbroek, onze baan bij de Heemtuin was geëindigd en we waren na ons Heemtuinonderzoek zo enthousiast geworden voor heemtuinen dat we daarmee verder wilden gaan. Op terugreis van Solothurn, waar we met Alex Oberholzer onder meer hadden gepraat over hoe zij in Zwitserland een landelijk netwerk van de grond hadden gekregen, stapten we op terugreis naar Nederland op aanbeveling van Alex (“Freiburg is het Mekka van speelnatuur!”) in Freiburg uit de trein. En ontdekten toen al snel dat Alex groot gelijk had. We besloten gauw weer eens terug te gaan en de natuurspeelplaatsen in deze stad wat uitgebreider te gaan bekijken.
We zijn inderdaad verschillende keren terug gegaan naar Freiburg en werden steeds enthousiaster: dit wilden we ook graag aan anderen laten zien! Bij een van onze bezoekjes aan Freiburg hebben we de moed gehad ons aan te melden bij het ‘Technisches Rathaus’. Daar zouden we vast nadere informatie kunnen krijgen over het stedelijk beleid en het beheer van de natuurspeelplaatsen. We maakten er kennis met Harald Rehbein, die ons in zijn camper rondleidde langs de verschillende al gerealiseerde natuurspeelplaatsen, terwijl hij vertelde over plannen voor de volgende serie. Hij liet ons ook de wetenschappelijke publicaties zien waarop het Freiburgse speelbeleid gebaseerd was. Fascinerend! We raakten ook meer en meer in de ban van de ecologische wijk Vauban.
Juni 2005: Excursie met Springzaadleden naar speelnatuur in Freiburg e.o.
Het leek ons een goed idee met een selecte groep ontwerpers e.d. (afkomstig uit verschillende steden, zodat de multiplicatorfunctie zo optimaal mogelijk zou zijn) een excursie naar Freiburg te organiseren, waarbij we op de terugweg ook nog Ökotop in Düsseldorf-Heerdt wilden bezoeken.
Het zou zeker een geslaagde excursie geweest zijn, maar er kwam een zware schaduw over te liggen doordat op een van de avonden dat we heerlijk buiten op het lommerrijke terras van ons pension (Paradies) zaten te eten en drinken, er een telefoontje kwam van Hein Koningen met het verschrikkelijke nieuws dat Rob Leopold plotseling was overleden.
Om deze schok enigszins op te vangen hebben we de dag na dit telefoontje het programma wat veranderd en zijn we samen, zonder de andere deelnemers aan deze excursie, een eind langs de rivier de Dreisam gaan wandelen. Door deze gebeurtenis kwam ook het plan om misschien toch nog eens een poging te doen om in Freiburg te gaan wonen weer op afstand te staan. Het heeft een flink aantal jaren geduurd voordat we weer zonder al te veel negatieve bijgedachten naar Freiburg konden gaan. Maar het is uiteindelijk wel nog een paar keer gebeurd. De stad stelde ons nooit teleur. Toen begin 2017 het telefoontje vanuit België kwam om een reis met de Vlaamse Springzaadvrienden voor te bereiden en te begeleiden, was Willy dan ook meteen enthousiast. Lees hier meer over deze excursie en het verslag van de voorbereidingsreis.
In 2022 heeft Pjotr Timmerman voor Springzaad een meerdaagse excursie georganiseerd. Hij kon daarbij dankbaar gebruik maken van de informatie die Koen en Willy verzameld hadden tijdens de excursiereis met de Vlaamse Springzaadleden in 2017.