1-12 november 2011
We vertrokken voor onze eerste reis naar Turkije op de mooie datum 1.11.11 met de boot van 11 uur. Verrassende ontmoeting in de trein tussen Zaandam en Sloterdijk met Arie en Ity Koster! Even bliksemsnel uitgewisseld over onze reisdoelen. Van 15.20-20.10 (19.10 uur in Nederland) hadden we een aangenaam rustige en punctuele vlucht van Schiphol naar Antalya. Pascontrole verliep wat trager, bagage daarentegen vliegensvlug. Onze vriend Karim Muhyaddin, die in deze periode in Antalya woonde, haalde ons op van het vliegveld. Met de bus richting stad, en dan een lange wandeling tot het oude centrum, naar Pansiyon Mond (ja, zoals de Duitse maan), ons, zo blijkt al gauw, charmante, oude, mooie, familiaire, maar niet ‘kleffe’ pension. Onze ruimte bleek helemaal boven op het Ottomaanse gebouw; een houten dakuitbouw met superterras en een heerlijk uitzicht over een zee van daken van oud Antalya tot de Egeïsche Zee. Leuke eigenaren ook, twee broers; eentje praatte goed Engels en er heerste een heel relaxte sfeer. Met Karim nog tot bijna middernacht gegeten in een groot, leeg restaurant en met een fles rode wijn uit de ‘nachtwinkel’ de lange dag afgesloten.
2 november: Eerste complete dag in Antalya. Na het lekkere ontbijt – broodbeleg zoals bij ons, aangevuld met groenten, fruit, feta e.d. Leuk! Met zijn tweeën een klein deel van de oude stad en de haven ontdekt. Mooie, rustige sfeer, behalve in de bazaarstraten, waar handelaren ‘uiteraard’ opdringerig zijn. Het uiteinde van de haven pier, zoals overal in de wereld, stil, relaxed, vissers, verliefde stelletjes, giechelende schoolmeisjes. Daar beneden was ook een klein, mooi parkje met bloeiende bananen en indrukwekkende insecten, maar ook b.v. resten van een oude plataan, eigenlijk alleen maar nog een schild van schors waarop een nieuwe plataan groeide! Heel veel kleine, verrassende, kleurrijke straatsfeertjes, planten, bomen, katten, zwerfhonden, gebouwen in alle kleuren, maten en leeftijden. Veel handel op straat en weinig of geen verkeer (trappen en te kleine steegjes). Mooi!
Met Karim, die tegen 10.30 uur naar het pension kwam, verder de dag ingevuld: zomaar in een soort galerie/filmstudio met fraaie achtertuin binnengelopen, granaatappelthee gedronken en in een mooie film over het landleven in Oost-Anatolië bekeken, hoe zij manassa (manna) oogstten en verwerkten. Heel bijzonder! Daarna een moskee bezichtigd, doorgelopen via de bazaar, naar de haven en spontaan besloten, om met een leuk bootje langs de kust te varen. 25 minuten officieel – werden al gauw tweemaal zoveel voor 30 lira met z’n drieën (ca. 12,- euro).
Op weg terug naar het pension gepauzeerd bij een mini-bakkertje met lage stoeltjes/tafel midden op de bedrijvige stoep: thee natuurlijk en iets zoets. Later verder naar de moderne winkelstraten van de stad, geld wisselen, bekers vol granaatappelsap gedronken (nu overal rijp aan de bomen en langs de straten als sap verkocht) en dan per tram een stuk de stad uit, voor een lange wandeling langs het strand (zeker 10-15 km). Uiteindelijk belandden we in een nieuwbouwwijk, nauwelijks klaar, aan het einde van de stad, aan de overkant van de baai. In Karim’s appartement samen gegeten, over God en de wereld (laten) vertellen en dan weer samen naar het pension (daar stond de fiets van Karim…). Tegen 22.30 uur afscheid van Karim, moe en veel beleefd.
3 november: Nog wat langer geslapen en al voor dat Karim weer met ons op avontuur zou gaan, even een uurtje langs de zee en door een park gewandeld. Via mooie straten en langs een prachtige ruïne die in haast twee millennia dienst had bewezen als resp. tempel, kerk, moskee, kerk, ruïne. Een reuze terrein, prachtig om te zien! Om 11.30 uur met Karim naar de bekende waterval Düden, aan de rand van de stad. Wonderlijke mix van attractiepark, park, natuur (toch ook écht) en cultuur/ontspanning voor jong en oud. Opvallend groepje Saudi’s met totaal gesluierde dames. Alles rustig in ons opgenomen en dan via een soort grottengang met kijkgaten onder en vlak langs de waterval gelopen. Picknick en thee op een mooi natuurrijk terras.
Om 16 uur weer terug in de drukke échte binnenstad, zoeken naar een flesopener en kruidenthee voor Marianne, die stevig verkouden is. Op het zonnige, 20 C., hooggelegen terras dagboek schrijven en uitrusten. Karim zit beneden te internetten in oriëntaalse sferen: de lounge/receptie van pension Mond is eerder een mix van een woonkamer, ontmoetingsplek met uitzicht op zeer sfeervolle tuin en terras. Tegen 18 uur naar een bijzonder goedkoop toch smakelijk eethuis in de nieuwere binnenstad gegaan en lang en uitgebreid op een groen plein gegeten.
4 november: Strakblauwe hemel, af en toe wat windvlagen van zee, de Turkse nachtegaal (zo klinkt die) zingt in de tuin van de buren (een heerlijke wildernis is het daar!), de aaibare zwerfhond van drie deuren verder zit midden op straat, de brommers toeteren om hem heen, de straatveger met de unieke takkenbezem begint zijn werk, 8.45 u. Alles ontwaakt hier in de oude stad nu pas echt.
Het zou een wonderlijke, enerverende dag worden, die erg laat (of vroeg eigenlijk) zou eindigen. Per moderne tram reden we naar het supermoderne busstation (riant, Amerikaanse uitstraling, maar dan de oriëntaalse variant), verbonden met het tramstation via 500 m over gangen, roltrappen, vliegveldachtig, om uiteindelijk in een busje naar Side te belanden. Een kleine twee uur later, ondertussen was het 14 uur, kwamen we aan in de antieke stad met dezelfde naam. Ongelooflijk spannend, groot, uniek. Een soort vlak Delphi – wel fantastische bergen in de verre verte – gelegen aan zee in een duinachtig landschap. Grandioze gebouwresten – een groot amfitheater, resten van baden, paleizen, tempels, villa’s etc. die zeker anderhalf tot 2 millennia door zeer verschillende culturen op dit schiereiland bewoond werden. Prachtig!
Karim kreeg ons ook na veel aandringen zo gek, voor het eerst in ons leven op een kameel (nee, dromedaris) te gaan zitten. Tegen de schemer uitzicht op oudheden, maar ook op ‘nieuw’ Side. Een soort Valkenburg aan Zee, vast in Duitse hand… vreselijk eigenlijk. Wel ook hier weer middenin en aan het einde van het schiereiland prachtige Griekse tempels. Verwarrend allemaal. Moeilijke reis terug, overvolle bussen. Tegen 21 uur weer in Antalya. Samen gegeten in een boomgaard onder sinaasappelbomen en later thee en wijn in een heel informele hof met open vuurplek met bijzondere mensen rondom het vuur. In een Turks-Zwitserse, Helin, vond Karim een evenknie qua kosmisch denken… 0.15 uur einde verhaal, terug naar het pension tegenover, waar Helin ook bleek te slapen. Karim vond geen bus meer, fiets lek, pas om 3 uur thuis, hoorden we later… wat een dag!
5 november: Beetje uitrusten, praten over hoe we Karim het beste kunnen helpen. Ingewikkeld. Welk plan – kunst, groene schoolplein/Izmir, groen toerisme – heeft grootste kans van slagen? Hoe gaan we zelf verder? Karim kwam tegen 12 uur. Even wat internetten, lunchen, dingetjes regelen. ’s Middags leuk met Karim rondgeslenterd langs de haven, door de oude stad, gedroomd van de koop en de renovatie van wat bleek het stadskasteel incl. fantastisch park van de pasha. We zagen het allemaal al voor ons, OASE-Turkije etc. etc. Daarna liepen we door de nieuwere wijk Lara: nooit zoveel winkels voor bruidsjaponnen gezien, tientallen; gek genoeg vaak op de 1e verdieping en reuze groot. Lachen!
Langzaam weer terug naar ons pension. ’s Avonds aten we samen geïmproviseerd op ons terras, met wijn, on-Islamitisch toastend op onze hernieuwde samenwerking. En terwijl Karim wat boodschappen voor de gezamenlijke maaltijd deed, gingen wij nog de komende 4 dagen, zonder Karim, voorbereiden: pension in Olympos, kijken naar Demre, Cirali, busverbindingen etc.
6 november: I beyram nur – ‘gelukwens met het offerfeest’ ‘– leerde onze pensiongastheer met de schorre stem ons die morgen. Dé groet bij een van de Islamitische hoogtijdagen. Na het 4e fijne ontbijt in mooie sfeer namen we voorlopig afscheid van de baas en zijn receptionist, over 4 dagen zouden we er weer terugkomen! Per gratis tram – feestdag! – naar het gigantische busstation (niet zo druk als gevreesd, nog te vroeg) waar we in no time twee kaartjes voor 20 lira naar de bergen, naar Olympos, bemachtigden. 8,20 euro voor twee personen voor 80 km super sightseeing langs de fraaie kust met bergpanorama! 11 km voor het dorp moesten wij vanuit de luxe bus – met sap, cake en handwater – midden in nowhereland op een mooie plek langs de snelweg overstappen in de hier alom te vinden mini-busjes (dolmus), een tocht over de berg naar beneden, via een adembenemende serpentine tour – maar eerst even cay en 20 minuten wachten. Relaxed en vriendelijk zijn ze hier zeker! Tegen 12.30 uur kwamen we aan in het straatdorp Olympos, omgeven door bossen en hoge bergen. Een boomgaard en hutjes/boomhutten, avontuurlijke tentjes, aparte sfeer. Nu zeker niet druk, in de zomer of het voorjaar zal dat hier anders zijn. Beetje oude hippiesfeer. Een mooi huisje van hout voor weinig geld, incl. ontbijt en maaltijd voor twee dagen: 160 lira = 65,- euro voor ons beiden!
Even uitpakken en daarna wandelden we naar en door het antieke Olympos. Werkelijk prachtig, een wereld van antieke ruïnes, een droge beekbedding, prachtige bergen links en rechts, oerbossferen, hier en daar plantages, geen bewoonde huizen.
En dan sta je ineens vanuit de wildernis, op strand, aan zee met links en rechts een prachtige bergrijke kustlijn! En Turkse badgasten op het kiezelstrand, veel zwemmers.
Uitrusten, en dan weer terug ’kruipen’ door bossen, over en langs ruïnes tot naar onze hut (ruim 3 uur lopen): dat doen we morgen, in een andere variatie, over. Het was deze hele dag 20-28 C. met strakke blauwe hemel. 6 november! Tegen 18 uur betraden we de met een houtkachel verwarmde eetruimte (tentachtig). Heel erg lekker gegeten, een zeer gevarieerd Turks buffet. Na een uurtje lezend uitrusten op ons bed nog de dorpsstraat, grotendeels onverhard, op en neer geslenterd. Een zeldzame, unieke wildwest sfeer. Het lijkt een tijdelijke nederzetting met veel vrijheid, vuur, muziek, charmante rommeligheid, natuur, maar ook een beetje desolaat, naseizoen. Overal 4-5 mensen om een vuur en daar ga je niet zo snel bij zitten. Dan maar lezen, mooie ontspanning. De nacht was steenkoud. Te koud voor twee dekens, gelukkig waren het er drie en zijn we met z’n tweeën…
7 november: Opwarmen in de vroege zon, heerlijk warm al tijdens het ontbijt van 8.45 uur! Terug op onze weg naar onze blokhut schiet een kleine slang, iets minder dan een meter lang, onder ons huisje…even in het ‘’internethuisje’’ onze mails van de afgelopen 48 uur binnengehaald, en dan aan een heerlijk relaxte wandeldag met veel rustmomenten begonnen: de kortste weg door het antieke Olympos, dan een half uurtje gebiologeerd zitten kijken, wachten op het zich ‘volledig tonen’ van een zwarte gekko (?) in een van de vele muren. Er zijn nog steeds nieuwe plekken te ontdekken: een oeroude kerk, Romeinse poort o.a. Dan via het strand het buurdorp binnengelopen, Cerala, landelijker, dichter aan zee nog, ruim zand- en kiezelstrand, mooie zee, (inheems) strandleven, heel relaxed. Ook nog door het dorpje geslenterd: grote boomgaarden met kippen, eenden en de hele oude romantiek. In een boomgaard granaatappelsap en een soort kaastosti genuttigd. Duurde lang, heel onthaastend: de kaas, het brood, het tosti-ijzer en de hele ‘dienstbare’ familie (alleen vrouwen) moesten eerst bij elkaar gescharreld worden. Nee zeggen Turken geloof ik nooit i.v.m. diensten of handeltjes. Letterlijk een schitterende moskee (zilveren, metalen dak) met fantastische berg op de achtergrond, maar ook een begraafplaats (in onze ogen altijd onverzorgd) en oude kassen op de voorgrond.
Op weg terug naar onze blokhut dachten we na over een Oasereis naar Antalya en ruime omgeving. We waren erg onder de indruk van de overweldigend mooie natuur, antieke cultuur en andere overblijfselen, het samengaan van antieke cultuur en ‘terugwinnende natuur’.
Daarna aten we voor de tweede keer erg lekker in de hoofdhut, een soort klein strandpaviljoen. Aan het eind van de maaltijd vroeg ons de female boss van The Saban Treehouse weer of we vanavond mee wilden naar de geheimzinnige vuurtjes (chimines) ‘nabij’ = 40 minuten by car, en dan 800 m bergop lopen. Willy wilde dat wel, maar er bleken te weinig deelnemers, dus het ging niet door.
8 november: Relatief vroeg op, weer zo’n prima verzorgd ontbijtbuffet, afscheid van de gastgevers en dan per dolmus 11 km terug naar de hoofdweg. Iets minder eng, deze rit, want bergop. En we hadden gauw aansluiting aan de volgende bus richting Demre, de stad van St. Nikolaas. Mooie tocht langs de zee, door de bergen, fantastische vergezichten. Om 11.30 uur arriveerden we in Demre, een slaperig provinciestadje landinwaarts, dus onbekend met toerisme… geen pension! Alleen een hotel aan de hoofdweg bij het busstation… ‘Even’ met rugzak en al naar de oeroude kerk van St. Nicolaas gekeken. Zeer indrukwekkend, grotendeels weer opgegraven of nog intact; veel verdiensten hiervoor liggen bij de Russische tsaar die in 1916 handenvol geld doneerde voor de opgravingen en restauratie. Veel opvallend devote Russische bezoekers. Er lopen hier ook veel Duitsers en Amerikanen rond, meer dan waar dan ook tot nu toe. Dit verstoorde onze rust, de mogelijke contemplatie totaal. Beetje ontnuchterend allemaal, en Demre als stadje verder teleurstellend.
Verder gereisd naar het volgende stadje van betekenis: Kaş. En dat bleek een voltreffer: 14 uur aankomst, na een heerlijke toer door de bergen, en dan snel een pension voor 60 lira gevonden incl. ontbijt (25,- euro!). Prachtig terras boven op het dak, 4 hoog, uitzicht over de nieuwere stad, de zee en de bergen rondom. En hier zullen we dus ook ontbijten! Want dat het weer slechter zou kunnen worden geloven we na 7 dagen zon en droog weer niet meer.
Na een mooie wandeling door de stad, langs de haven en zee en de oude – te – toeristische binnenstad (wel fantastisch groen en weelderig!) een aperitiefje op het dakterras. Daarna zijn we langs de bovenkant van onze wijk gewandeld. Heerlijke rotskust (zonder zandstranden) met eenvoudige, informele terrasjes, huisjes en paviljoentjes. Een ouder stel haalt ons over om op hun prachtige plek aan zee te gaan zitten (d.m.v. een overheerlijke verse vis die de kok liet zien). Heerlijk, eerlijk, eenvoudig gegeten met het klotsen van de zee op korte afstand (Marianne vond dat een waardig einde voor de zeebaars…). Wij hadden net genoeg geld op zak om die twee heel rijke maaltijden incl. witte wijn te betalen. Blij en tevreden even geld halen en nog een afsluitend biertje op een terras van een bruine kroeg (om 22 uur nog warm genoeg buiten!) te drinken. We konden niet goed kiezen wat we op reisdag nr. 8 wilden gaan doen… Meis/Kastellorizo (Grieks eiland op 3 km uit de kust!) of een boottour langs de kust.
9 november: Om 8.30 uur was het al te warm in de zon van ons dakterras! De opbouw van het ontbijt – nog rijker dan de eerdere beide pensions – in alle rust bekeken: glazen kommen vol jam, honing, cornflakes, tomaten-, komkommer- en sinaasappelschijfjes, feta, Turkse worstjes, pita, olijven, druiven, koffie, thee… een compleet Turks ontbijt dus. We besloten met de boot naar ‘Griekenland’ te varen, 20 minuten verderop (Meis is het meest oostelijke eiland van de Hellenen vlak voor de Turkse kust).
Een wonderlijk eiland. Het lijkt een beetje op de opgeknapte stadjes op Bonaire of Curaçao: slechts 200 mensen leven er permanent (horeca, visserij, dienstverlening), ongeveer evenveel een deel van het jaar (familiebezit van verre Grieken). De rest zijn appartementen, hotels, etc. Het ‘’stadje’’ kent een zeer bewogen geschiedenis. Woonden er ca. 100 jaar geleden nog ca. 10.000 mensen, nu is daarvan dus nog maar 4 % over. Rond de 1e Wereldoorlog en de economische recessie die daarop volgde, emigreerden duizenden inwoners naar Noord-Amerika. Er volgden nog een zware aardbeving en zware bombardementen van de Engelsen in WO II – bijna was de eilandbevolking uitgestorven. Dankzij toerisme, strategische ligging e.d. is er nu weer groei, zijn er flinke private bouwactiviteiten en publieke inspanningen eveneens. Heerlijk om hier ontspannen rond te lopen en de verschillende sferen – verval, opknappen, verfraaien, verfijnen (vaak groen, natuur en tuinen!) te ontdekken. En de natuur rondom is grandioos: zee, Karst gebergte, geitenpaadjes, bijzondere flora en fauna. Hier zouden we nog eens terug willen komen!
Om 15.30 uur moesten we weer op de boot, een half uur later zaten we weer in Turkije. Ook mooi. Voor de avond nog het nabije, opgeknapte (voor gebruik geschikt gemaakt) Hellenistisch amfitheater bezocht en via ruige stadsnatuur achter onze wijk langs naar het busstation gewandeld. Kaartjes kopen voor morgen, terug naar Antalya, een cadeautje kopen voor buurvrouw Riek, die onze planten verzorgde en een kaart en boekje van Lycië (de streek rond Antalya). Met sfeervol licht en een drankje nog even dagboek schrijven op ons dakterras, voor we op het drukke hoofdplein van Kaş, op een typisch Turks terras onze laatste maaltijd in Kaş genoten.
10 november: Vroeg op, want we willen de bus naar Antalya, om 9.30 uur, halen. Dat lukte, incl. een vlot ontbijt. De bus naar Antalya vertrok zelfs 5 minuten eerder dan gepland. Ook dag 9 in Turkije verliep zonnig en droog, ongelofelijk! Tegen 14 uur werden we weer hartelijk welkom geheten door een van de beide broers van Pansiyon Mond. Ze waren niet boos dat Willy per ongeluk de kamersleutel had meegenomen… Even uitpakken, een half uur later kwam Karim al langs gestiefeld. Bijpraten, plannen voor de laatste dag in Turkije smeden. Favoriet is Termeressos, antieke plek met prachtig amfitheater, komt al voor in de Ilias, 1000 m hoog in de bergen gelegen. Of toch iets heel anders: transport blijkt moeilijk, lange wandeling (9 km) langs de straat blijkt nodig. We zien wel. Wandeling langs de VVV, de plek waar de bus naar het vliegveld vertrekt (niet gevonden…); thee op een lommerrijk Turks terras, wandelen, eten op de ons al bekende, goedkope plek in de ‘nieuwe’ binnenstad; dan tegen 20.30 uur afdalen in de tuin met vuurplek waar ‘buitengewoon’ Antalya elkaar ontmoet rondom het vuur. Helin bleek jarig te zijn, een Siberisch-Italiaanse restaurateur (aparte kerel) speelde gitaar, een jonge, hippieachtige Turk eveneens. Een grappig, internationaal gezelschap, geanimeerd, dromerig met jonge poesjes op schoot, rijkelijk vloeiende wijn, bier en raki… we bleven er tot 1.10 uur (heerlijk ontspannen, behalve een incidentje met vervelend negatieve vent die gelukkig zelf na enige onderlinge opwinding vertrok). Gelukkig woonden we direct tegenover, dus even 4 trappen op; moe, maar gelukkig, vielen we in bed.
11 – 11 – 11: Een héél bijzondere datum, tevens onze laatste reisdag in Turkije! Snif, snif… Na het ontbijt rustig aan gedaan; rond koffietijd weer met Karim op stap: attracties niet al te ver van Antalya vandaan bezoeken. Een kloof/rafting/gebergte/wilde beek leek onbereikbaar, zelfs met dolmus, wel typisch Turks. Het oponthoud bij groentenstalletjes en theehuisjes midden in het veld, langs de snelweg etc. Veel leuke ‘’gesprekken”, een heel klein katje dat niet van mijn zijde week e.d. Doorgereisd naar Manavgat aan de ruime rivier (zeldzaam in Turkije) met dezelfde naam. Wandelen langs beide oevers, thee drinken, mooi sfeertje in de schemer, mooie waterval in de rivier bezocht (weer zo’n pretpark bij topnatuur). Wel allemaal authentiek, ontoeristisch, zeker nu, midden november.
Terug naar Antalya en in een mooi restaurant – oud, mooie tuin – goed gegeten. Prachtige Turkse muziek die velen meezongen (niet hard, neuriën eerder). We bleken midden in een bruiloft te zitten…Sfeervol en emotioneel, onze laatste avond. Ook nog, na lang zoeken, Willy’s jas achter een gordijn teruggevonden (hadden al op 4 plekken gezocht). Ons gevoel dat er een goede samenwerking met Oase-Turkije mogelijk moet zijn en concrete plannen nog eens verstevigd. Zeer tevreden na 10 uiterst afwisselende en belevenisrijke dagen, met veel perspectief en altijd mooi weer! Laatste nacht in Pansiyon MOND…
12 november: Karim klopte al om 7.35 uur aan onze balkon-/terrasdeur. Samen ontbeten, tegen 8.45 uur emotioneel, haast plechtig afscheid van onze beide pensioneigenaren genomen. En Helin zwaaide ook nog bij de deur: altijd welkom. 9.30 uur op het vliegveld, Karim bleef zo lang mogelijk aan onze zijde. 10.45 uur laatste controle, 11.25 uur de lucht in. Volle bak, prima vlucht, mooi boek uitgelezen, mooie uitzichten boven Turkije, Tsjechië, Oostenrijk, Duitsland. Exact op tijd in Schiphol geland, 14.15 uur – een uur later dus in Amsterdam.