Oase weekend in Arnhem en omgeving

13 -15 juni 2014

Al een jaar eerder, in 2013, begon het verhaal over deze poging van ons, om de succesrijke Oaseweekends-oude-stijl (1991-2002), 11 jaar na het laatste Oaseweekje in Drenthe, een nieuw leven in te blazen.

Ecologische stadsverkenningen

Ecologische stadsverkenning luidde het motto waarmee we de grotere bandbreedte van het evenement wilden onderstrepen. We dachten als excursiedoelen niet alleen aan openbare heem- en natuurtuinen of natuur en landschap in de stad, maar zeker ook aan nieuwere ontwikkelingen, zoals b.v. ecologische buurtprojecten, NME-centra met voorbeeldtuinen, ecologische volkstuinen, stadslandbouw, bedrijven met een interessant aanbod voor

Oasevrienden, zoals Stadstuin Kweekland, speelnatuur en groene schoolpleinen. Maar ook aan het feit, dat de verkenningen zeker niet beperkt hoefden te blijven tot de Gelderse hoofdstad. We droomden kortom van niet minder dan de opstart van een traditie en lieten de vervolgsteden al de revue passeren…

Aan het begin van 2013 waren we nog zo optimistisch dat we de eerste editie al in ons jubileumjaar 2013: 20 jaar Stichting Oase, wilden vieren. We begonnen 24 juli met een brief aan alle Oaselezers uit Arnhem e.o. en de vraag om ondersteuning bij het samenstellen van een zo compleet mogelijke lijst van natuurrijke tuin-, park- en landschapsadressen in hun streek. Dat leverde flink wat nieuwe adressen op. Tijdens enkele inventarisatiereisjes naar Oosterbeek (26 juli), Arnhem (27 juli – 1 augustus) en Velp (10 – 11 augustus) bezochten we niet minder dan 49 locaties, waarbij we uiteraard niet elke geveltuin in het Spijkerkwartier of stadslandbouw-groentenbak in Klarendal apart telden. Snel werd ons duidelijk dat we onmogelijk de excursiedagen nog in ons jubileumjaar konden realiseren. Dat zorgde voor een ontspannen inventarisatie en voldoende tijd om ook met veel mensen die betrokken waren bij de locaties en het thema contact op te nemen. Of hen spontaan te ontmoeten… Niets heerlijker dan zulke (her)ontdekkingstochtjes!

Hoogzomerse voorbereidingsreisjes

26 juli 2013 begonnen onze (be)zoektochten: in de namiddag en avond tussen 15.30 – 19.30 uur beleefden we, inclusief heen- en weerfietsen vanaf station Arnhem CS, vier heerlijke, droge, soms zonnige uren in Oosterbeek. Fietsend door het bos langs het spoor zochten en vonden we het heemparkje De Zomp. Een uniek plekje dat we al kenden, met veel reliëf en een heus bronbosje. Rondom een heel groen, relatief heuvelig landschap met hier en daar fraaie huizen in informele tuinen. Soms een weilandje en dan weer een verrassend mooi uitzicht op de Rijn: hé, laten we even kijken naar het oeroude Romaanse kerkje nabij de fraaie uiterwaarden. Terug naar het dorp, een kunstenaarswinkel, een vegetarisch restaurant, tipi’s. Heel leuk allemaal – en je vooral niets aantrekken van de slechte weersvoorspellingen!

Op 27 juli fietsten en wandelden we de hele dag door groen Arnhem: tussen 10 – 14 uur in het voetspoor van onze Arnhemse Oase- en Springzaadvriendin Ilse Vonder. Zij liet ons vooral de groene en de bijzondere architectonische kant van haar wijk Geitenkamp zien. Wij lunchten bij haar toen het te vervelend begon te regenen en daarna wandelden we samen met haar naar de wijk Klarenbeek en stadsnatuur Hoogte 80. We bewonderden bloemenweides en akkers die zij met kinderen had ingezaaid. Ilse wandelde vervolgens met ons mee naar het Spijkerkwartier, ons volgende doel. Het Spijkerkwartier is sinds de jaren 1980 in groeiende mate een ware schatkamer voor liefhebbers van ecologische buurt- en binnentuinen, natuurrijke privétuinen, stoep- en geveltuinen etc. Terwijl we weer genoten van al het weelderige, spontane en geleide groen, ontmoetten we op straat zo maar Esther Peek, een van de drijvende krachten van de Ecologische Tuin aan de Prins Hendrikstraat. Toen ze hoorde van onze plannen nam ze ons gelijk mee naar de particuliere tuin van Yvonne de Ridder, die we tot dan toe nog niet kenden: wonderbaarlijk groen, spannend, vol leven (vijvertjes met o.m. salamanders). Mooi! En Yvonne wilde haar tuin wel openstellen voor Oaselezers.

Op 30 juli, in de namiddag, vonden we na een weekendje ‘ecologische verkenningen’ in de leefomgeving van onze Duitse collega Wolfram Kunick (Bornheim, Bonn, Köln) nog tijd om weer een stukje groen Arnhem te verkennen: op de terugweg stapten we in Arnhem C.S. uit en wandelden door Park Sonsbeek. In het Bezoekerscentrum Sonsbeek / Watermolen, een van de ingangen van het park, vonden we nog informatiefolders over interessante tuinen in het immense, landschappelijk zo indrukwekkende park. Zo leerden we een Steile Tuin, Stille Tuin en een ons eveneens nog onbekende Vlindertuin in het park kennen!

Op de laatste dag van de maand juli hadden we een afspraak met Marja Wennemers van De Korenmaat, het 2e NME-centrum van Arnhem (naast het oudere centrum in Arnhem-Presikhaaf). Leuk gesprek met haar over de toekomst van stadsboerderijen, hun activiteiten, onze tweedaagse. Zij had veel ideeën hoe we die nog beter konden maken, maar was vooral ook bereid in Oosterbeek een mooie wandeling te begeleiden. Na een gezamenlijke lunch in De Hooijmaat (boerderijcafé op hun terrein) zijn we langs het naar Ben Veld benoemde moeras richting Spijkerkwartier gefietst. We bezochten het eco-eiland van de Hugo de Grootschool, de befaamde heemtuin Presikhaaf (daar troffen we beheerder Rob Graat), en de waterspeelplaats in het Park Presikhaaf. We pauzeerden in het leuke kleine paviljoen in het park en fietsten daarna door naar de binnenstad waar we in het Stadskantoor een afspraak hadden met de stadsecologe Christine Paris en de speelruimtebeleidsambtenaar Robin Driessen. Een vruchtbaar gesprek, veel informatie en ook een aanrader van hen, een stukje tijdelijke natuur, mini-Veluwe, tegenover een nieuw gepland ‘cultuurpaleis’. Gek idee, wel heel even spraakmakend.

1 augustus, een bloedhete dag boven 30 graden Celsius bracht ons over de Rijnbrug via het natuurontwikkelingsgebied Meinderswijk met z’n fraaie uitzichten op Arnhem naar Arnhem Zuid. Onze eerste halte was het tuincomplex van de Ecologische Tuinvereniging Elderveld, bij de Stenen Caemer. Blijft mooi, zo’n goed verzorgde, kleur- en soortenrijke moestuinoase!

Vandaar was het flink doorfietsen naar de uiterste zuidrand van Arnhem-Schuytgraaf, naar de Buitenplaats. Na een koffie met gebakje bekeken we twee verschillende natuurspeelplekken, aangelegd in het kader van het project Modder aan je broek: een kleine voor de kinderopvang en een grotere voor de grotere kinderen uit de wijk. Beiden mooi en sfeervol, maar de grotere natuurspeelplek werd duidelijk te weinig bespeeld, groeide bijna dicht. Na een fotoserie terug richting het centrum van Arnhem via een soort ‘Ruigoord van Arnhem’, dat ons al langer vanuit de trein intrigeerde: een unieke broeiplek voor kunstenaars (veel houten en stenen beelden) die er in pipowagens, een brandweerauto en zelfgebouwde huisjes waren neergestreken. Heel gastvrij werden we binnengelokt dankzij een beeldenroute door ruigtebegroeiing en over spannende (puin)heuvels. Ontwikkeld door Arild Veld, creatieve zoon van Ben J. Veld en Marion Askjaer Veld. Ondanks de enorme hitte bleven we er rondstruinen. In de namiddag splitsten we ons op: Marianne ontmoette Machteld Klees voor overleg bij haar thuis in Dieren. Dat leverde goede afspraken voor een uitzonderlijk uitgebreide p.r. in ons tijdschrift Oase (zie hieronder). Willy ontmoette Kim Lagerweij voor een fietstochtje langs stadslandbouwlocaties en een tijdelijke voedselwinkel in de wijken St. Marten en Klarendal.

10 en 11 augustus rondden we onze voorbereidingsreisjes af met een fietstocht kriskras door Arnhem e.o. om de locaties te bezoeken die we nog niet hadden afgevinkt. Vanaf het station Arnhem C.S. langs het Bezoekerscentrum Sonsbeek (afspraken rondom ruimtegebruik), dan langs de Heijenoordschool met een oude schoolnatuurtuin, verder tot hoeve/zorgboerderij Klein Mariëndaal (foto 1 + 2) incl. theeschenkerij, de Groene Bedstee (foto 3 + 4), een ongekend lange groene berceau van hoge haagbeuken gelegen richting Oosterbeek en de particuliere tuin De Lage Oorsprong (foto 5 + 6) in Oosterbeek. De mooie fietsmiddag sloten we freeweelend af met het typische Oosterbeekse ‘berg+dal+bos+beek’ sfeertje.

Op Marianne’s verjaardag, 11 augustus, begonnen we met een bezoek aan de Bruistuin in Malbergen-Oost, Arnhem-Zuid, daarna de milieuvriendelijke wijk Rijkerswoerd, helemaal in het zuidoosten van de stad, waar we langere tijd met een goed geïnformeerde wijkbewoner rondwandelden. Beide locaties bleken de moeite van het langere fietsen waard. Vandaar via de Korenmaat – lunchpauze – richting Velp, bezoek aan het vml. zwembad Beekhuizen, dat we zeven jaar eerder ‘ontdekt’ hadden. Gelukkig niet veel veranderd en Marianne zag een ringslang als verjaardagscadeau. Regenpauze bij kasteel Rozendaal en dan ter afsluiting iets echt anders: Sonsbeek Park Avenue, een soort Parade in het Sonsbeekpark, waar we spontaan twee theatervoorstellingen meebeleefden. Via Park Angerenstein terug naar de Klarendalseweg waar we heerlijk aten en dronken bij restaurant ‘Goed. Proeven’.

Intussen hadden we al lang met elkaar besloten de Ecologische verkenningen in Arnhem en omgeving uit te stellen tot een gunstige periode in 2014, Er viel nog veel met alle betrokkenen af te spreken en het leek ons ook een goede zet om via Oase stapsgewijs potentiële deelnemers warm te laten lopen voor dit idee “Oase weekends-nieuwe-stijl”.

In het lentenummer van 2014 verscheen zodoende, een seizoen van tevoren, in de rubriek Veldboeket de eerste wervende pagina met het globale programma:

Drie unieke dagen in Arnhem, Oosterbeek en Velp

Uit ons eigen logboekverhaal van tweeënhalf dagen Arnhem:

13 juni 2014: “Tussen 14 – 22 uur bezig met onze eerste dag van de drie “Oase-weekend-nieuwe-stijl dagen” in Arnhem e.o. Start station Velp o.l.v. Machteld met Ien, Nout, Cindy, Ity, Gerald, Elly, Hanna en ons beiden. Mooi weer! Eerst langs de particuliere tuin van Leen Kruithof, sfeervol, spannend, afwisselend, prettig, stijlloos in de goede zin van het woord. Dan naar het natuurspeelterrein Paardenspeelwei, speelbeek aan de gang gebracht, kijken, zitten, gewoon leuk. En dan de groep splitsen: Zes mensen naar zwembad Beekhuizen, vier naar de Tuin van Sjef van der Molen. Beide doelen heel bijzonder geslaagd. We troffen elkaar weer bij een boekwinkel annex theetuin in Velp, uitrusten, drankje en daarna met acht mensen nog samen gegeten in biologisch restaurant Manú op de Wielakkerstraat. Eerst buiten, later binnen. Leuk pleintje, goed gegeten, passende plek!”

Zaterdag, 14 juni 2014: “Tegen 9.30 uur richting De Groene Vos, Hommelsestraat (Willy) cq. heemtuin Presikhaaf (Marianne), beiden om 10 uur beginnend met een wandelexcursie van ca. tweeënhalf uur door respectievelijk de wijk St. Marten o.l.v. de baas van De Groene Vos en Kim Lagerweij (foto 1) en de omgeving van Park Presikhaaf / heemtuin Presikhaaf (foto 2 – 4) o.l.v. Rob Graat en Pjotr Timmerman. De eerste wandeling eindigde in stijl incl. lunch op Kweekland (foto 5 + 6), de tweede in paviljoen Park Presikhaaf. ’s Middags ook weer voor ons beiden aparte programma’s: Marianne wandelde met een groepje o.l.v. Krijno Horlings door het befaamde groen van het Spijkerkwartier met o.m. Machteld Klees, Hein Koningen, Ien Schurink en Nout Panken en Willy door de tuin van Sjef van der Molen (foto 7) (ontroerend mooi) en het park van de Hogeschool Larenstein (foto 8). Mooie middag voor ons beiden. Allen samen in het Spijkerkwartier voor een aperitiefje bij café Vrijdag en uiteindelijk afrondend met een warme maaltijd buiten bij “Look” in de Kastanjelaan.”

zondag 15 juni 2014: “Na het ontbijt fietsen we naar De Korenmaat, een van de beide Natuurcentra van Arnhem. Positieve verrassing: De Hooijmaat was open, dus koffie en gebakje voor ons mogelijk! Vandaar verder langs de andere stations van de voor deze namiddag geplande fietsexcursie: Rijkerwoerd-Zuid, “Polderdrift”, milieuvriendelijke woonwijk met mooie buurttuin, het speelbos van SBB in Schuytgraaf, het natuurspeelterrein bij de Buitenplaats (Modder aan je broek-project); daarvoor nog biologische volkstuinplek tegenover de Buitenplaats ontdekt (prettig informeel) en dan afsluitend naar de Kunstwerkplaats in Arnhem Zuid. Eindje fietsen… gauw terug naar De Korenmaat (waren er toch nog 40 minuten te vroeg). Gelukkig, want Gerald Luikink, Ien en Nout kwamen veel te vroeg. Wencke, Emiel, Diny, Ilse en vriendin, Wout, Cygnea en Wouter sloten aan. Met dit zeer aardige groepje, fraai fietsweer, onze proeftocht van vanmorgen nog eens overgedaan. De onderlinge sfeer was prima! Om 16.40 uur gingen we bij station Arnhem-Zuid zwaaiend en vrolijk uit elkaar.”

• Afsluitend hier nog een link met alle adressen, korte portretten, verdeeld in acht categoriën, van alle bezochte locaties van dit Oase weekend 2014. Met dank aan Machteld Klees, de samensteller van dit Locatieboekje.

Weer een seizoen later, eind 2014, vatten we het in ons jaarverslag zo samen:

“Van 13-15 juni heeft er weer eens een Oase-weekend plaatsgevonden, en wel in Arnhem en omgeving. Het was een bijzonder evenement, waarbij in een weekend (vrijdagmiddag t/m zondag) alle natuurrijke tuinen en parken , maar ook speelnatuurlocaties, stadsnatuur en stadslandbouw, bezocht konden worden. Bezoek aan deze tuinen en parken was, behalve op individuele basis, ook mogelijk in het kader van bijzondere excursies (op stap met lokale Oase/Springzaad/ WildeWeelde-mensen die het leuk vinden in een wandeling of fietstocht bijzondere tuinen en parken in hun stad/wijk te laten zien). Het aantal aanmeldingen bleef achter bij de verwachtingen, maar uiteindelijk hebben wij wel besloten, het programma, in iets afgeslankte vorm, door te laten gaan. In totaal waren er 33 deelnemers. Bijzonder was vooral ook dat we met twee groepen de tuin van Sjef van der Molen bezocht hebben. Sjef heeft ons nog zelf rondgeleid. In september is Sjef overleden. Naast de betalende deelnemers waren nog meer dan een dozijn anderen betrokken, bijvoorbeeld als rondleiders. Naast de excursies waren er ook nog ontmoetingsmogelijkheden tijdens de maaltijden in verschillende van tevoren uitgezochte restaurants. Dit werd door de deelnemers gewaardeerd. Het regelen van overnachtingen was voor ieders eigen verantwoordelijkheid. Dat bleek geen problemen op te leveren en maakte de organisatie voor ons veel relaxter.”

• Nu, in 2024, willen we hier graag nog aan toevoegen: beste Robin Driessen, Rob Graat, Krijno Horlings, Machteld Klees, Mirjam Koedoot, dhr. en mevr. Kruithof, Kim Lagerweij, Christine Paris, Yvonne de Ridder, Pjotr Timmerman, Johan Vijfvinkel, Ilse Vonder en Marja Wennemers : zonder jullie bijdragen bij de voorbereidingen en tijdens de rondleidingen en fietstochten zou het Oase-weekend in Arnhem e.o. niet in deze vorm plaats hebben kunnen vinden. Nog eens onze hartelijke dank hiervoor!

Soms dagdromen we nog van een voortzetting van deze – naar ons idee – nog steeds uitstekende formule…