Bestuurder van Stichting Oase 2002 – 2009
“Als ontwerper voel ik me een kunstenaar binnen het geheel. Boetseren met natuur en architectuur in de buitenruimte. Binnen de krijtlijnen van de geschiktheid voor vegetaties kan ik ruimten scheppen, atmosfeer brengen, de geest van de plek versterken. Dit is in essentie mijn opdracht als tuin- en landschapsarchitect. Wanneer natuurrijke parken publiek toegankelijk zijn moeten ze een duidelijke ruimtelijke structuur bezitten. Ritme, contrast, herhaling, open- en geslotenheid, hoogte en laagte zijn maatgevend. Vormentaal beïnvloedt het gedrag van mensen: de inkom-pleinen van het natuurpark te Kuurne zijn zo ontworpen, dat ze de bezoeker uitnodigen tot gedragsverandering....”
(Jean-François Van den Abeele in Oase 3-1998, p. 7)
Wij vermoeden, dat Jean-François Van den Abeele via een andere bevriende Gentenaar, Johan Heirman, in 1994 met ons in contact kwam: sinds 24 oktober 1994 stond hij in ieder geval bij ons ingeschreven als Oase-abonnee. Een jaar later, 18 oktober 1995, belde Johan Heirman ons met de vraag of wij hem, Jean-François en diens collega Els Huigens van het Tuin- en landschapsarchitectenbureau ‘Fris in het Landschap’ (toen nog: Atelier voor landschapskunst) in contact wilden brengen met heemtuinbeheerders in Arnhem of Nijmegen als inspiratiebronnen voor een door hen te ontwerpen heempark in het West-Vlaamse Kuurne bij Kortrijk. Zij hadden de opdracht gekregen, een ca. 7 ha groot terrein ‘in de buurt van Kortrijk’ als multifunctioneel heempark aan te leggen. 1 november 1995 kwamen zij al om 9 uur bij ons op bezoek om dan samen de heemtuinen en -parken in Arnhem-Presikhaaf, Nijmegen-Goffertpark en Malden te bezoeken. Na nog een telefoongesprek met Johan en een brief van Jean-François (hij stuurde ons nog ‘enkele plannetjes’ en maakte duidelijk dat de te verwachten groep zeker bij een toekomstig besluit het nodige gewicht in de weegschaal zou kunnen leggen) vond na goed overleg op 2 juni 1996 tussen 10.15 – 16.15 uur een mooie exursiedag in Arnhem plaats:
“Met 35 Belgen, waaronder Johan Heirman en Jean-François op bezoek in het heempark Presikhaaf- welkomstkoffie en uitgebreide, goede rondleiding met mooi weer o.l.v. Ruud Bokhove -, bezoekerscentrum De Watermolen – praatje door Johan Vijfvinkel – en een lunchpauze in restaurant Begheynemolen vlakbij. Fungeerde zelf (Willy) als intermediair naar andere heemtuinideeën, de ‘bredere context’. Prettige dag, afgesloten met een origineel cadeau: 3 soorten speciaalbier uit het dorp Kuurne, waar zij allen vandaan kwamen, verpakt in een grappige mand.” (logboeknotitie)
Vlak voor deze excursie hadden we elkaar al uitgebreider tijdens een lang Pinksterweekeind (24 – 27 mei 1996) in de Rijnmond en op Voorne leren kennen. Jean-François nam toen ook, op de 1e Pinksteravond, de geboden gelegenheid waar, om ons allen bekend te maken met zijn werk. In een dialezing presenteerde hij het ontwerp- en aanlegproces van een natuurtuin bij een Vlaamse pastorie.
Picknick in Paulatem
In de zomer van 1998, 18 – 24 juli, bezochten we op uitnodiging van Johan Heirman, verblijvend in diens heerlijke 2e huisje in St. Maria Lierde, een hele week lang het Vlaamse Gent en wijde omstreken.
Samen met Johan Heirman – en soms ook zijn partner Hilde – toerden we schijnbaar eindeloos in zijn grote Volvo heerlijk langs natuur-tuinen-kunst-cultuur. Over de ontmoeting met Jean-François in die dagen lezen we in ons logboek:
(…)Woensdag met Jean François Van den Abeele (en Johan) eerst naar diens eigen tuin en huis (mooi!), vervolgens naar een pastorietuin in de buurt, waar Jean- François een natuurlijke vijver en bijbehorende begroeiing heeft aangelegd, daarna naar Kuurne (uitgebreid bekeken), dan door naar Paulatem, waar Jean-François een droomachtig mooi plekje heeft, waar we met elkaar (inclusief Delphine en de drie kinderen Annelien, Lucas en Simon) heerlijk buiten hebben gegeten. Daarna nog naar MEC Grimminge (tuin ontworpen door J.F.)…”.
Het gedenkwaardige weekje Vlaanderen leidde vervolgens tot een Oase-nummer 3-1998 met bijna uitsluitend artikelen over Vlaamse projecten, waar ook Jean-François een verhaal aan bijdroeg: “Boeiend is het om het samenspel op gang te brengen tussen de mens en zijn omgeving“.
Aan het eind van dit artikel pleitte Jean-François nog nadrukkelijk om ‘aandacht voor kinderen’ en vertelde hij over zijn inbreng bij ontwerpen tot dan toe. De Prettige Wildernis was op dat moment nog een verre droom…
Wel mogen we nog even onbescheiden genieten van de laatste alinea van zijn artikel: “Toen we met onze kinderen Annelien, Simon en Lucas deze zomer de Oasetuin in Beuningen bewonderden had je ze moeten zien: de vlinderheuvel kreeg als het ware een hele hofhouding op bezoek; alle onder- of bovenaardse gangen werden verkend, de donjon, de trappen, de sluikwegen: alles werd goed bevonden en bovenal de Koningsstoel… zelfs de regen kon hen niet deren.”
Na deze onstuimige fase van spontane eerste kennismaking en regelmatige uitwisseling (1994-2001), groeiden we haast organisch in een volgende fase van meer georganiseerde samenwerking: rond de eeuwwisseling groeide de wens van ons allen – en Johan in het bijzonder – het Oasebestuur te versterken met een tweede Vlaming die de ondertussen gegroeide bandbreedte van Stichting Oase mede kon dragen. Jean-François leek ons daarvoor uitermate geschikt.
Jean-François als Oase-bestuurder
Met de bestuurders hadden we in de herfst van 2001 afgesproken, Jean-François v.a. de lente 2002 te vragen als mede-bestuurder. Al was de eerste bijeenkomst in 2002 toevallig bij Johan en Hilde in Gent, zou het nog tot de herfst duren voordat we Jean-François welkom mochten heten in onze kring: hij meldde ons per mail dat onze lentebijeenkomst toevallig samen viel met een ‘overgangsfeest’ dat zij met hun oudste zoon Simon en twee vrienden van zijn klas in de natuur wilden vieren om hen welkom te heten in de wereld van de ‘groteren’. Een half jaar later lukte het dan wel: wij konden Jean-François van harte welkom heten in ons midden. Niet zoals gepland in ons eigen gebouw en tuin in Beuningen maar om goede redenen bij onze natuurtuinvrienden in het nabije Goffertpark in Nijmegen. Zij hadden enkele maanden geleden hun natuurtuin verrijkt met een mooi gebouw en we mochten daar graag gebruik van maken. Want thuis in Beuningen ‘woedde’ het jaarlijkse kermislawaai voor de deur…
Een van de hoogtepunten in de bestuursperiode van Jean-François was o.i. de tweedaagse in zijn biotoop, Gent en zeer ruime omgeving, waar wij 24 – 26 september 2004 gastvrij door hem en Delphine werden onthaald. “We startten met de lunch bij hen thuis met het (bijna) voltallige bestuur: Rob, Hein, Kees, Johan, Marc, Heilien, Jean-François, en wij. Mooi huis, tuin… Dan in vaak stromende regen boeiende wandeling door De Prettige Wildernis in Rozebroeken, aan de stadsrand van Gent. Bekwame actievoerders, breed geörienteerd. Jean-François heeft i.s.m. hen plannen voor de toekomst ontworpen. Dan naar Paulatem, het mooie, mooi gelegen 2e huis van Jean-François en Delphine. Knus, sfeervol. Gentse Waterzooi gegeten, ’s avonds laat nog wat gesproken over Willy’s schets (PPT) van het afgelopen halfjaar “Jongstleden”. Laat naar bed…
“Tweede dag na het ontbijt naar park en kasteel Ten Bieze in Beerlegem. Intensief rondgeleid door de boswachter. Andere wereld, nauwelijks toegankelijk in de regel, resten van feodalisme… boeiend ook voor Hein en Rob en hun Nederlandse Tuinbazen-initiatief. Rob droomt al hardop van een brief naar de locale graaf + een uitnodiging voor mei 2005. Na een lunch in Paulatem vertrek naar Kuurne, natuurpark van 7,2 ha, Leiehoek en prachtig huis, Natuureducatiecentrum “Het Slot”. De burgemeester en de beheerder leidden ons rond! Mooie sfeer, landelijk, zelfs dieren (begrazing), divers, jong, veel nagedacht over een beter bosbeheer. Echt leuk initiatief, waar Johan en Jean-François maatgevend aan de planning en voltooing hadden meegewerkt. Samen gedineerd in sfeervolle, oude herberg/restaurant. ’s Avonds in vergaderdeel nog wat toekomstangsten willen vermijden. Lukte niet écht. Weer te laat naar bed. Derde dag: ontbijt, sommigen wandelden nog naar de kluis in het kasteelpark, dan samen naar de Opendeurdagen van Ecoflora in Halle. Mooie cour, boerderij, kwekerij, sfeervolle open dag. We bleven er tot tegen de middag tot dat ieder weer aan zijn thuisweg begon: het gros reed met Jean-François en Delphine terug naar het station in Gent, wij met Marc in de auto tot Sittard en dan per trein naar huis”.
Volgden nog een tiental een- en tweedaagse bestuursontmoetingen waar Jean-François telkens weer een zeer gewaardeerde inbreng leverde. Hieronder enkele impressies:
Een waaier aan zeer waardevolle ontmoetingen! En die gebeurden ook nog op feesten in Gent of Beuningen en nog regelmatiger tijdens intensieve excursies op het gebied van speelnatuur en groene schoolpleinen naar Freiburg, in Leuven e.o., Maastricht, Gent, op Texel… uitmondend in de oprichting van Springzaad België in mei 2009.
Op weg naar Springzaad.be
Jean-François maakte praktisch kennis met Springzaad tijdens een vierdaagse excursie naar het Zuidduitse speelnatuurmekka Freiburg, 13 – 16 juni 2005, waar we hem als Vlaamse/Gentse speelnatuurplanner naast een viertal Nederlandse multiplikatoren uit de steden Rotterdam, Utrecht, Maastricht en Groningen – Sigrun Lobst, Hanneke van Vuure, Paul Janssen en Tineke van Hessen – uitnodigden. Het werd een onvergetelijke vierdaagse, maar spijtig genoeg niet alleen in de positieve zin. Hier het verslag van deze excursie.
Maar voor Jean-François was het bezoek in 2005 niet de laatste reis naar Freiburg. Voor hem betekende Freiburg – net als voor ons – een stad met vele inspirerende mogelijkheden, die als voorbeeld konden dienen voor zijn thuisstad Gent en andere Vlaamse steden.
In 2017, 12 jaar later dus, zou hij, eerst met een kleine voorbereidingsgroep, later met een groep van 20 enthousiaste landgenoten tweemaal uitgebreid Freiburg en zijn natuur- en milieuvriendelijke activiteiten en projekten gaan bezoeken.
- Weer terug in de chronologie: 9 en 10 juni 2006 vond er de eerste en enige tweedaagse van Springzaad Nederland in Leuven e.o. plaats.
- 18 oktober 2007, op een van de hoogtepunten van de OASE-beweging, het Springzaad-symposium in Kasteel Groeneveld, was Jean-François niet alleen een van de meer dan 180 deelnemers, maar gaf hij zelf ook een inspirerende PPT-lezing over een van zijn favoriete projecten in Gent, De Prettige Wildernis. Deze lezing legde een duidelijke brug naar onze gezamenlijke reis naar Freiburg in 2005. De plechtige opening van de Prettige Wildernis op 9 juni 2007 gaf ons de gelegenheid weer eens naar Gent af te reizen: het was een heel druk bezocht buurtvolksfeest met een heerlijk programma van 10.45 – 14 uur! Daarna zijn we met Jean-François en Delphine nog door mooi oud-Gent gefietst, met een lunch op een terras in het fraaiste gedeelte van de stad; en vervolgens dan langs veel ander interessant stadsgroen. Het verhaal eindigde die avond tegen 21.45 uur, na ijs bij Talamini, en nog een maaltijd samen met de kinderen buiten in de zomerse tuin van familie Van den Abeele. Heerlijk!
- Zaterdag 30 mei 2009 vond in de namiddag in Brussel op het kantoor van de werkgever van Kris Van Ingelghem, Good Planet, de (informele) oprichting van Springzaad België plaats. We voelden ons echt thuis in het gezelschap van de zes oprichtingsleden, waaronder Jean-François, Evelyne Fiers, Koen De Broeck, Nikè Verfaille en Kris, vijf ‘oude’ Springzaad- en Oasevrienden. De formele verenigingsacte werd in augustus van hetzelfde jaar ondertekend.
- 21 juni 2009: maar drie weken later ontmoetten wij elkaar in onze nieuwe ‘Heimat‘, op Texel, voor een driedaagse verkenning van de speelnatuur- en groene schoolpleinen initiatieven op een natuurrijk Waddeneiland.
In de jaren ’10 van de 21ste eeuw, dus na zijn periode als bestuurder, ontmoetten wij Jean-François vooral nog i.v.m. de ontwikkeling van een Vlaamse opleiding voor ecologisch georiënteerde hoveniers/groenbeheer.
Tijdens onze afscheidsfietstocht door Nederland en Vlaanderen, kwamen we Jean-François nog twee keer tegen: voor hem net over de grens in Maastricht, 9 september 2018 en in de fameuze natuurtuin van Achilles Cools in De Liereman bij Oud-Turnhout in Vlaanderen, 15 september 2018.
In de coronatijd (2020-2021) ontvingen we weer een levensteken van Jean-François en Delphine: een verhuisbericht naar een kleiner onderkomen aan de stadsrand van Gent nabij het Groenevalleipark.
Tijdens een lang Pinksterweekeind in Hever, 18 – 21 mei 2024, op bezoek bij Koen De Broeck, Ingrid De Henau en hun kinderen Line, Marie en Josse, was het Koen gelukt, een deel van de Vlaamse Oase- en Springzaadvrienden, zaterdag 18 mei in hun mooie tuin uit te nodigen voor een ontspannen en gezellig weerzien. Jean-François en Delphine mochten bij deze namiddag en avond natuurlijk niet ontbreken!!!
