Bestuurder van Stichting Oase in 2000 – 2001
“Voor lichamelijk en geestelijk gezonde mensen (ook kinderen!) is niet alleen een schoon milieu nodig maar ook een omgeving waarin een rijke variatie aan indrukken mogelijk is. Een levende cultuur en natuurwaarden in de directe woonomgeving zijn daarom van niet hoog genoeg te schatten waarde. Aan het tot stand brengen èn houden hiervan wil ik graag mijn bijdrage leveren.”
Ben leefde zo’n leven intens; thuis, in zijn buurt, op zijn werk, met vrienden en kennissen. Dat was zeker niet alleen in onze beleving zo, velen zullen dit bevestigen. De naam en faam van Ben was hem al vooruitgesneld, toen we hem persoonlijk voor het eerst ontmoetten. Ben, biologieleraar aan het Lorentzcollege in Arnhem, kenden we van naam zeker al sinds het eind van de jaren ’80 van de vorige eeuw als de bezielende motor van de Ecologische Tuin in z’n woonwijk, het Arnhemse Spijkerkwartier. In die tijd waren we al diep onder de indruk van alle groene buurtactiviteiten in deze voormalige rosse buurt van Arnhem.
Volgens onze onvolprezen logboeken ontmoette Willy Ben Veld voor de eerste keer live op 14 november 1992 in boekhandel van Kemenade in Breda t.g.v. de boekpresentatie van “De Wilde Tuin” van een Vlaamse collega, Johan Wullaert. Ben had hier in de voorbereiding redigerend werk voor verricht, zowel inhoudelijk als ook taalkundig, Het boek moest ook buiten de Vlaamse markt verkocht kunnen worden… Wat ik me naast de bekende small talk herinner – Ben liet me b.v. kennismaken met een bekende tuinboekenuitgever – was vooral het hoge gehalte aan dames in wat men in deze kringen tenue de jardin noemt. En dan de zuidelijke, Franse variant. Eigenlijk paste bij het boek een engelse sfeer veel beter, want Johan Wullaert liet zich vooral inspireren door het Engelse wild gardening, de cottage gardens, het Engelse landschap. Ben bood Willy afsluitend nog een lift aan tot Ede en enkele dagen later ontvingen we post met een aanmeldingsstrookje voor een abonnement op Oase en informatie over de in aanleg zijnde Watertuin vlakbij zijn huis…
Gesprekken met Ben Veld
De vaste constante in onze Oasevriendschap waren vooral de uitgebreide, zorgvuldige, ingetogen en integere vraaggesprekken die Ben vanaf begin 1993 voerde. Hij zal al langer met de wens zijn rondgelopen, om mensen ‘van inhoud’ en met betekenis voor de lezers van Oase te interviewen en deed dat met zoveel toewijding en plezier dat het op velen diepe indruk maakte. Zeker niet in het minste bij de geinterviewden zelf!
Zijn eerste vingeroefening was daarbij een vraaggesprek met een jongen van 8, Arhan, die in de directe nabijheid van de Ecologische Tuin woonde en hem al vaker in de tuin was opgevallen. Het viel wederzijds en in de wijk in goede aarde, zodat Ben de moed verzamelde zijn bekende streekgenoot en vriend in zaken natuur, kunst, milieu, recycling etc., Sjef van der Molen uit Velp, in twee lange interviewsessies te ‘spreken’. Niet alleen wij waren enthousiast, het maakte hen beiden bij een groeiende groep mensen nog bekender! En natuurlijk word je dan ook nieuwsgieriger naar zo’n mens, volgen er bezoekjes, tuinrondleidingen…
Tot de herfst van 2000, Ben kwakkelde toen al zeer met z’n gezondheid, bleef hij lange interviewseries met vier invloedrijke mensen binnen de Oasebeweging, Victor Westhoff, Louis le Roy (uit hun beider interviewseries ontstond een vriendschap met Ben), Ger Londo en Willem Iven, voorbereiden en schrijven. En aangezien Ben zo dichtbij woonde, kwam hij regelmatig met tussenproducten, ideeën, wensen en verbeteringsvoorstellen in Beuningen op bezoek. Daarnaast had hij ook zeer veel belangstelling voor de vorderingen van de Oasetuin – vooral natuurlijk de vlinderheuvel, die immers o.m. ‘zijn’ Ecologische Tuinen als inspiratiebron had. We hebben in die periode regelmatig goede tips en de zo nodige ondersteuning tijdens langdurige processen aan hem te danken.
- zomer 1993 – Gesprek met Arhan
- zomer 1994 – Gesprek met Sjef van der Molen, deel: Natura artis auctor
- herfst 1994 – Gesprek met Sjef van der Molen, deel 2: Amor naturae an Efecundus
- winter 1994 – Gesprekken met Prof. Dr. Victor Westhoff, deel 1
- voorjaar 1995 – Gesprekken met Prof. Dr. Victor Westhoff, deel 2
- zomer 1995 – Gesprekken met Prof. Dr. Victor Westhoff, deel 3
- herfst 1995 – Gesprekken met Prof. Dr. Victor Westhoff, deel 4
- zomer 1996 – Gesprekken met Louis Le Roy, deel 1
- herfst 1996 – Gesprekken met Louis Le Roy, deel 2
- winter 1996 – Gesprekken met Louis Le Roy, deel 3
- voorjaar 1997 – Gesprekken met Louis Le Roy, deel 4
- winter 1997 – Gesprekken met Dr. Ger Londo, deel 1
- voorjaar 1998 – Gesprekken met Dr. Ger Londo, deel 2
- zomer 1998 – Gesprekken met Dr. Ger Londo, deel 3
- winter 1998 – Gesprekken met Dr. Ger Londo, deel 4
- winter 1999 – Gesprekken met Willem Iven, deel 1
- voorjaar 2000 – Gesprekken met Willem Iven, deel 2
- zomer 2000 – Gesprekken met Willem Iven, deel 3
- zomer 2000 – Oevreprijs 2000 voor Louis G. Le Roy
- herfst 2000 – Gesprekken met Willem Iven, deel 4
Het was voor velen van ons tragisch, bitter dat Ben al zo vroeg, maar niet helemaal onverwachts, in februari 2001, nog geen 62 jaar oud, overleed. Hoeveel mooie portretten van mensen had hij niet nog kunnen schrijven???
Corresponderen met Ben
In de relatief korte tijd die wij intensief met elkaar omgingen – 1994 t/m 2000 – verzond Ben regelmatig ansichtkaarten en korte brieven. We leefden gewoon nog in het pre-digitale tijdperk. Drie thema’s vielen achteraf gezien op: karakteristieke foto’s uit zijn even zo karakteristieke wijk, kaarten van de keramische kunst van zijn vrouw Marion Askjaer Veld en stenen bouwsels die zonder mechanische hulp tot stand kwamen (toen wij ons lemen huis bouwden).
Rondleidingen met Ben
In de vorige eeuw – 1994, 1995 en 1997 – organiseerde Ben drie excursies door het Spijkerkwartier en naar Mildam i.s.m. Stichting Oase.
- De eerste keer dat hij op zijn kenmerkende wijze een rondleiding door de Ecologische tuinen van het Spijkerkwartier verzorgde, was voor een groep Duitse natuurtuinliefhebbers tijdens een “Naturgartenwochenende in den Niederlanden”. In dit weekend organiserden we van 3 – 5 juni 1994 samen met de Duitse Naturgartenverein een programma vol highlights in Bloemendaal, Amstelveen, Arnhem en Nijmegen. Het lukte het Duitse tuintijdschrift “Kraut & Rüben” naar aanleiding van een wervende tekst van vier bladzijden van onze Duitse collega Reinhard Witt een dertigtal geïnteresseerden naar Nederland te lokken.
- Met een heel andere Duitstalige groep uit het zeer landelijke Mecklenburg-Vorpommern in het ‘nieuwe Duitsland van na 1989’, organiseerden we 15 – 18 juni 1995 samen met coördinator Axel Täumler een 4-daags studieprogramma met de nadruk op buurtgerichte activiteiten, participatie in het groen e.d. in ons land. Daarbij mocht een uitgebreid bezoek aan de ecologische tuinen in het Spijkerkwartier natuurlijk zeker niet ontbreken! En Ben wilde die excursies tot ons plezier weer graag begeleiden.
- De derde excursie met Ben Veld, de “Le Roy-excursie” op 23 augustus 1997, werd door hemzelf imhoudelijk voorbereid en ter plekke geleid. Op het programma van deze eendaagse fietsexcursie stonden tussen 11-17 uur een bezoek aan het Museum Van Haren in Heerenveen met een overzichtstentoonstelling van het werk van Louis Le Roy, dan per fiets verder langs de Kennedylaan, een vroeg projekt met buurtbewoners op een brede middenstrook van deze 1 km lange laan; vervolgens naar Oranjewoud waar we in 3 kleine groepjes de privétuin en de glascollectie van Le Roy bewonderden om dan als hoogtepunt de Eco-kathedraal aan de Yntzelaan in Mildam te bezoeken. Na een voordracht van Louis Le Roy, natuurbelevingsoefeningen o.l.v. Ben, mochten we afrondend drie kwartier in alle rust alleen of in kleine groepjes dit wonderlijke terrein van drie ha bekijken, fotograferen, en er van genieten.
- Het Museum Van Haren had voor iedereen nog 7 A-4tjes informatie over het eco-kathedrale bouwen en Louis Le Roy incl. het interview van Ben Veld met Louis Le Roy in een mooi stofmapje meegegeven. Hier de basisinformatie (interview zie boven).
Ontmoetingen met Ben J. Veld
Tussen 1995 – 2000 zag je Ben regelmatig en met grote belangstelling deelnemen aan de netwerk-excursies van de Vakgroep Heemtuinbeheer en Wilde Weelde en ook bij excursies die tijdschrift Oase voor de grotere Oasegroep organiseerde.
Ben Veld als bestuurder
Tijdens de lentevergadering 2000 heetten wij Ben in ons bestuur welkom. Na al zijn verdiensten werd het hoogste tijd hem in die kring van toegewijde Oasevrienden te vragen. Wij wisten dat Ben al in die tijd met zijn gezondheid kwakkelde, maar we verwachten niet onmiddellijk het ergste toen hij in september voor een buikvliesontsteking in het Arnhemse ziekenhuis belandde. Complicaties na een operatie werden hem uiteindelijk fataal. Ben verwijlde toen pas ruim 61 jaar op deze aarde. Een heel goed mens viel zo toch veel te plotseling uit ons midden.
Blijven de herinneringen en, naast het door ons in Oase gepubliceerde in memoriam, nog drie andere gedenkwaardige documenten: zijn overlijdensbericht, een in memoriam in De Gelderlander en postuum een bijzonder eerbetoon van de gemeente Arnhem.
Afsluiten willen we met een citaat:
“We moeten onze geest polijsten en uitbreiden tot we zelf zijn als een zeil: sterk, gespannen, doorschijnend, zo gekeerd dat we het minste geringste zuchtje wind vangen”.
Rob Leopold schreef later hierover: “Dit was de tekst die Victor, Nettie, de Brabandertjes en ik zo mooi vonden.” Rob was er van overtuigd, dat de tekst van Ben stamde.